The Project
The Leitir Corn Mill Conservation Project was launched in 2015 with the primary aim of conserving the mill and to work towards re-developing it as a working heritage mill. The overall project is divided into 5 phases:
Phase 1: The stabilization of the mill and drying kiln buildings (Completed)
This entailed:
-
Major repairs to the west kiln gable wall.
-
The mill and kiln roof was replaced, using as much as possible of the original blue Bangor slates as possible.
-
New floors were installed in the kiln loft and milling floor.
-
The mill and kiln windows and lintels were replaced or refurbished.
-
The wood and stone flag floor of the kiln head pit floor was replaced to its original condition.
-
New stairs were installed in the kiln.
-
All the beams in the mill were refurbished where necessary.
-
The miller’s house was re-roofed.
Phase 2: River Walk (Completed December 2020)
This consisted of building a new River walk, repair of the head race, mill dam, race sluices and associated landscaping. Completed with the aid funding from FLAG, LWAP.
Phase 3: Car Park (Starting June 2021)
The construction of a new car park and new access route. This phase is about to commence. We are in receipt of Leader funding for this phase.
Phase 4: Millwheel
Rebuilding the millwheel and repairing the internal machinery e.g. sieves, machinery bearings, bushings, pulley belts and elevator pandies.
Phase 5: Millers Cottage
This phase will include refurbishing 19th century miller’s cottage to include café and souvenir shop.
An Tionscadal
Mall sa bhliain 2014 bunaíodh coiste oidhreachta i gCill Charthaigh le tionscadal oidhreachta a chur le chéile chun Muileann Coirce Leitir a athbhunú agus a fhorbairt mar mhuileann uisce atá fós ag obair. Nuair atá an obair athchóirithe críochnaithe tabharfaidh an muileann tuiscint ar ghné iontach tábhachtach d’oidhreacht tionsclaíochta agus talmhaíochta an 19ú aois, ní amháin i gCill Charthaigh agus na paróistí máguaird ach i nDún na nGall agus ceantar an iarthuaiscirt. Tabharfaidh an muileann léargas ar leith don chuairteoir dar ar ré nuair a bhí rath ar mhuilte tuaithe agus, ar a laghad don gheimhreadh agus luath earrach bhí sé gnóthach agus chuir seirbhís ar fáil do phobail fheirmeoireachta.
Maireann sé mar shampla neamhchoitianta de mhuileann beag tuaithe dírithe ar fhómhar coirce a mheilt ina mín choirce den scoth. Cuirfidh teach an mhuilleora, sruth an mhuilinn agus linn an mhuilinn le heispéireas an chuairteora.
Agus an tionscadal curtha i gcrích cuideoidh sé go mór le turasóireacht sa cheantar agus cuirfidh sé leis an chonair thurasóireachta chultúrththa in iardheisceart Dhún na nGall. Tá an tionscadal roinnte ina 5 chéim:
Céim 1(Críochnaithe)
-
An muileann agus an áith a chobhsú. Bhí obair mhór le déanamh ar an bhalla binne thiar le caoi a chur air.Rinneadh na fuinneoga sa mhuileann agus san áith a athchóiriú chomh maith.
-
Cuireadh díon nua ar an mhuileann ag úsáid oiread de na sclátaí “Bangor blue” a bhí ar an mhuileann agus ab fhéidir agus fuarthas sclátaí athchúrsáilte in áiteanna éagsúla eile. Cuireadh díon úr ar theach an mhuilleora chomh maith.
-
Cuireadh caoi ar an urlár scilte (7m x 30cm x 20cm) agus cuireadh isteach urlár dhéil dearg.
-
Cuireadh caoi ar bhíomaí an seomra storas mine agus cuireadh urlar nua adhmaid isteach i sloc an áithe a dtugtar an “kiln head pit” go háitiúil. Cuireadh urlár leaca anuas ar bharr an urláir adhmaid. Tá tíl ghorm le cur anuas air seo ar fad leis an urlár a chríochnú.
-
Cuireadh urlár déil dhearg i lochta na háithe chomh maith agus cuireadh isteach staighre nua díreach cosúil leis an staighre a bhíodh ann.
-
Rinneadh mionoibreacha eile – cuireadh caoi ar an landair sa teach síol ag doras cúil an mhuilinn agus cuireadh isteach urlár concréite ansin chomh maith.
-
Obair atá le déanamh go fóill: Athchóiriú a dhéanamh, de réir mar is gá, ar innealra an mhuilinn, na criathair, gráin, beilteanna agus ardaitheoirí san áireamh.
Céim 2 (Críochnaithe Nollag 2020)
Sa chéim seo rinneadh roinnt rudaí – forbófar siúlóid cois abhann, uisce a chur isteach i sruth an mhuilinn, caoi a chur ar shruth agus linn an mhuilinn agus na loc-chomhlaí mar aon leis an tírdhreachú a bhaineann leis an obair seo. Maoinithe ag Fisheries Local Action Groups, FLAGs (An Roinn Talmhaí ochta , Bia agus Mara), agus LAWP. (Clár Uiscí an Údaráis Áitiúil).
Céim 3
Tógáil carrchlós agus bealach isteach úr atá le toiseacht i 2021.
Céim 4
Tá an roth uisce le hatógáil sa chéim seo.
Céim 5
Caifé agus siopa cuimhneacháin a dhéanamh de theach an mhuilleora.